Nên xử trí như thế nào khi bệnh nhân có hạ canxi huyết sau truyền Aclasta?

Khi bệnh nhân bị hạ canxi huyết sau truyền Aclasta 5mg (acid zoledronic), cần xử trí nhanh chóng, có hệ thống, vì tình trạng này có thể dẫn đến co giật, loạn nhịp tim, hoặc co thắt thanh quản nếu không điều trị kịp thời.

Dưới đây là hướng xử trí chi tiết:

1. Nhận diện sớm hạ canxi huyết

Triệu chứng lâm sàng cần lưu ý:

Dị cảm quanh miệng, tay chân

Co cứng cơ, vọp bẻ, đặc biệt là co thắt bàn tay kiểu "bàn tay sản khoa"

Dấu Chvostek, dấu Trousseau dương tính

Mệt mỏi, lú lẫn, loạn nhịp tim (kéo dài QT trên ECG)

Co giật (hiếm, nhưng nghiêm trọng)

2. Xác định chẩn đoán bằng cận lâm sàng

Ion canxi máu (Ca2+ tự do): < 1.1 mmol/L → chẩn đoán xác định

Canxi toàn phần (điều chỉnh theo albumin máu)

Magnesi máu: thường giảm đồng thời → cần bổ sung

Phospho máu: thường tăng khi có hạ canxi

Điện tim (ECG): kiểm tra khoảng QT

3. Nguyên tắc điều trị

A. Trường hợp nhẹ (không triệu chứng hoặc chỉ dị cảm):

Canxi uống: Canxi carbonate hoặc canxi citrate (500–1000 mg canxi nguyên tố, chia 2–3 lần/ngày)

Vitamin D (dạng hoạt hóa): Calcitriol 0.25–0.5 mcg/ngày giúp tăng hấp thu canxi

Theo dõi lại ion canxi máu sau 24–48 giờ

B. Trường hợp trung bình đến nặng (co giật, co cơ, kéo dài QT):

Truyền canxi tĩnh mạch chậm:

Canxi gluconat 10% (1 amp = 10 mL = 90 mg Ca++)

Truyền 1–2 ống canxi gluconat/15–30 phút qua đường tĩnh mạch chậm (pha với 50–100 mL NaCl 0.9%)

Có thể lặp lại mỗi 6–8 giờ tùy theo mức độ và đáp ứng

Truyền tĩnh mạch liên tục nếu cần, tốc độ: 0.5–2 mg/kg Ca++/giờ


Kèm bổ sung:

Magnesi sulfat: nếu có giảm Mg

Calcitriol (Vitamin D3 hoạt tính): 0.5–1 mcg/ngày để giúp tăng hấp thu canxi kéo dài

4. Lưu ý quan trọng

Không dùng canxi clorid qua đường ngoại biên (gây hoại tử mô nếu thoát mạch)

Theo dõi điện giải, ECG mỗi 6–12 giờ trong giai đoạn cấp

Không tái truyền Aclasta cho đến khi ion canxi bình thường và được bổ sung đầy đủ vitamin D

5. Dự phòng cho lần truyền sau

Bổ sung canxi (1000–1500 mg/ngày) và vitamin D (800–1200 IU/ngày) từ ít nhất 2 tuần trước khi truyền Aclasta

Kiểm tra ion canxi máu trước truyền, đặc biệt ở người có:

Suy thận

Thiếu vitamin D

Suy dinh dưỡng

Cường tuyến cận giáp thứ phát