Tại sao bị gai cột sống? Nguyên nhân phổ biến và cách phòng ngừa

Tại sao bị gai cột sống là câu hỏi được nhiều người quan tâm, đặc biệt là người trung niên, cao tuổi hoặc những ai thường xuyên gặp tình trạng đau nhức lưng, cứng khớp, tê bì tay chân. Gai cột sống là một dạng thoái hóa cột sống phổ biến, ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng cuộc sống và khả năng vận động. Để hiểu rõ hơn, hãy cùng tìm hiểu nguyên nhân gây gai cột sống và cách phòng ngừa hiệu quả trong bài viết dưới đây.






1. Gai cột sống là gì?


Gai cột sống (tên tiếng Anh: spinal osteophytes) là hiện tượng hình thành các gai xương ở bờ đốt sống do sự thoái hóa hoặc tổn thương kéo dài ở cột sống. Gai xương có thể chèn ép vào dây thần kinh, tủy sống hoặc mô mềm xung quanh, gây ra các triệu chứng như:

• Đau âm ỉ hoặc đau dữ dội vùng lưng, cổ
  
  
• Tê bì tay chân, yếu cơ
  
  
• Hạn chế vận động, khó cúi hoặc xoay người
  
  
• Đau lan xuống vai hoặc chân tùy theo vị trí gai
  

2. Tại sao bị gai cột sống? Những nguyên nhân phổ biến


Việc hình thành gai xương là hệ quả của nhiều yếu tố. Dưới đây là những lý do chính giải thích cho việc tại sao bị gai cột sống:




2.1. Thoái hóa cột sống theo tuổi tác


Tuổi càng cao, quá trình lão hóa tự nhiên khiến sụn khớp và đĩa đệm giữa các đốt sống dần bị mòn, mất tính đàn hồi. Khi sụn bị mòn, cơ thể phản ứng bằng cách tạo thêm xương để "ổn định" khu vực tổn thương — từ đó hình thành gai xương.




Đây là nguyên nhân hàng đầu gây gai cột sống ở người từ 40 tuổi trở lên.



2.2. Làm việc nặng, sai tư thế trong thời gian dài


Những người lao động chân tay, bưng bê nặng, cúi gập lưng thường xuyên hoặc ngồi sai tư thế khi làm việc (như dân văn phòng) đều có nguy cơ bị tổn thương đĩa đệm và cột sống. Lâu dần, các tổn thương tích tụ và kích thích cơ thể tạo gai xương.




2.3. Thừa cân, béo phì


Trọng lượng cơ thể lớn tạo áp lực quá mức lên hệ thống xương khớp, đặc biệt là vùng cột sống thắt lưng và cột sống cổ. Đây là yếu tố góp phần đẩy nhanh quá trình thoái hóa và hình thành gai xương.




2.4. Chấn thương cột sống


Tai nạn, té ngã hoặc các va chạm mạnh ở vùng lưng, cổ có thể gây tổn thương sụn và mô mềm xung quanh. Sau chấn thương, xương có xu hướng phát triển bất thường và tạo ra các mấu xương — chính là gai cột sống.




2.5. Di truyền


Một số người có cơ địa dễ bị thoái hóa hoặc hình thành gai xương hơn người khác. Nếu trong gia đình có người từng bị gai cột sống, nguy cơ bạn mắc bệnh cũng cao hơn.




2.6. Viêm khớp mãn tính


Viêm cột sống dính khớp, viêm khớp dạng thấp cũng là các bệnh lý làm tăng nguy cơ hình thành gai cột sống, đặc biệt ở vùng cột sống cổ.






3. Gai cột sống có nguy hiểm không?


Gai cột sống ban đầu có thể không gây triệu chứng rõ rệt. Tuy nhiên, khi gai phát triển lớn hoặc chèn vào dây thần kinh, người bệnh sẽ gặp phải các vấn đề:

• Đau nhức kéo dài, ảnh hưởng đến sinh hoạt
  
  
• Rối loạn cảm giác, mất cảm giác ở tay chân
  
  
• Giảm khả năng vận động, mất linh hoạt cột sống
  
  
• Trong trường hợp nặng: thoát vị đĩa đệm, bại liệt (hiếm gặp)
  

4. Làm thế nào để phòng ngừa gai cột sống hiệu quả?


Dù là một bệnh lý khó tránh khi về già, nhưng bạn hoàn toàn có thể phòng ngừa gai cột sống bằng các biện pháp sau:




✅ Giữ tư thế đúng khi ngồi và làm việc

• Tránh cúi gập lâu
  
  
• Dùng ghế có tựa lưng tốt, ngồi thẳng lưng
  
  
• Thay đổi tư thế thường xuyên nếu làm việc văn phòng
  

✅ Tập thể dục nhẹ nhàng hàng ngày

• Các bộ môn tốt cho cột sống: yoga, đi bộ, bơi lội
  
  
• Giúp tăng cường độ dẻo dai và giảm áp lực lên cột sống
  

✅ Duy trì cân nặng lý tưởng

• Hạn chế thức ăn nhiều đường, mỡ
  
  
• Ưu tiên thực phẩm giàu canxi, omega-3, vitamin D
  

✅ Chăm sóc cột sống đúng cách

• Sử dụng đai lưng hỗ trợ nếu phải bê vác nặng hoặc ngồi lâu
  
  
• Nghỉ ngơi hợp lý sau mỗi giờ làm việc
  
  
• Tránh các hoạt động gây chấn thương vùng lưng
  

✅ Thăm khám định kỳ

• Phát hiện sớm các tổn thương và thoái hóa để điều trị kịp thời
  
  
• Tư vấn từ bác sĩ chuyên khoa giúp kiểm soát bệnh hiệu quả
  

5. Kết luận: Tại sao bị gai cột sống?


Hiểu rõ tại sao bị gai cột sống sẽ giúp bạn chủ động hơn trong việc phòng ngừa và điều trị bệnh lý này. Gai cột sống hình thành chủ yếu do quá trình thoái hóa tự nhiên, thói quen sinh hoạt sai cách, chấn thương và một số yếu tố nguy cơ như béo phì, di truyền.




Việc thay đổi lối sống, tập thể dục hợp lý và chăm sóc cột sống từ sớm chính là chìa khóa giúp bạn giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh, duy trì một cuộc sống khỏe mạnh và linh hoạt dù ở bất kỳ độ tuổi nào.