Vai trò của chữ viết

Người xưa đã từng đúc rút khái quát về mối liên hệ giữa nét chữ với tính cách, tâm hồn con người qua câu: “Nét chữ nết người”. Quả thực, nhìn nét chữ viết của một người, người ta có thể phần nào phỏng đoán được tính cách, tâm hồn của chủ nhân những nét chữ ấy. Chỉ cần thoáng qua nét chữ là có thể nhận biết được người viết có tính cẩu thả, qua loa hay cẩn thận, chu toàn. Chữ viết của một người thường được rèn giũa, định hình trong những năm tháng học tập ở môi trường học đường và quá trình rèn luyện chữ đẹp tại nhà . Mặc dù vậy, hiện nay, tỷ lệ học sinh viết chữ xấu đang có chiều hướng gia tăng. Điều đáng quan tâm là, càng lên những cấp học cao hơn, càng có nhiều học sinh viết chữ xấu. Qua tìm hiểu được biết, so với học sinh tiểu học, học sinh cấp THCS và THPT có tỷ lệ viết chữ xấu cao hơn nhiều lần. Những nét chữ chân phương, thẳng hàng, ngay ngắn, chuẩn chính tả đang dần mất đi và thay vào đó là những nét chữ cẩu thả, thiếu nét với rất nhiều lỗi sai về chính tả. Thực tế đáng buồn trên xuất phát từ nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan khác nhau.

Ngôn ngữ âm thanh trong một thời gian rất dài đã trở thành công cụ duy nhất để con người có thể truyền đạt cho nhau những kinh nghiệm sản xuất và đấu tranh. Tuy nhiên, việc sử dụng ngôn ngữ âm thanh không phải không có những hạn chế nhất định. Khi hai người giao tiếp bằng lời, ảnh hưởng của ngôn ngữ âm thanh chỉ có hiệu lực trong một phạm vi nhất định. Ngoài phạm vi ấy, người này không thể nghe được tiếng nói của người kia. Như vậy là ngôn ngữ âm thanh có sự hạn chế nhất định về mặt không gian. Mặt khác, “lời nói gió bay”, mỗi lời nói chỉ được thu nhận vào đúng lúc nó được phát ra. Hết thời điểm ấy, nó không tồn tại nữa. Chính vì thế mà đến ngày nay chúng ta không còn nghe được tiếng nói của các bậc anh hùng dân tộc như Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Nguyễn Trãi, Quang Trung. Xét về mặt này, ngôn ngữ âm thanh cũng không vượt qua được cái hố ngăn cách của thời gian.

Để khắc phục hai mặt hạn chế của ngôn ngữ âm thanh, con người đã tìm ra một hình thức thông tin mới: thông tin bằng chữ. Như vậy, chữ viết ra đời do nhu cầu thông tin liên lạc xét về mặt khôg gian và như cầu truyền đạt những kinh nghiệm sản xuất và đấu tranh xét về mặt thời gian.

Chữ viết là một hệ thống kí hiệu đồ hoạ được sử dụng để cố định hoá ngôn ngữ âm thanh. Chức năng của chữ viết, vì vậy, là đại diện cho lời nói. So với lời nói thì chữ viết xuất hiện sau. Vì vậy chữ viết tất phải phụ thuộc vào lời nói. Khi giữa lời nói và chữ viết không có sự phù hợp nữa thì phải cải tiến chữ viết chứ không phải cố tìm cách phát âm theo chữ viết hiện hành, bởi vì làm như vậy là "ngược", chẳng khác nào sửa đầu cho vừa mũ, sửa chân cho vừa dép, sửa người cho vừa quần áo.